Εγκατάσταση με κούκλες από στάχτη και προβολή βίντεο / Installation with dolls made of ash and video projection
Happy Birthday
Γιούλα Χατζηγεωργίου / Yioula Hatzigeorgiou
Παιδιά που γεννιούνται. Και παιδιά που πεθαίνουν. Παιδιά που μεγαλώνουνχωρίς να κατορθώσουν να υλοποιήσουν ό,τι ονειρεύτηκαν. Παιδιά που δενπρολαβαίνουν να μεγαλώσουν. Παιδιά που, λόγω ενός βίαιου γεγονότος, παύουν από τη μια μέρα στην άλλη (π.χ. από τις 14 στις 15 Ιουλίου του 1974) να είναι παιδιά, «καίγοντας» δια παντός στην πυρά της ενήλικης αγριότητας την ηλικία τους, το αθώο κι ανέμελο, το ανυποψίαστο και χαρούμενο ομοίωμα της παιδικότητάς τους. Έτσι συνέβη σ΄εμάς. Έτσι συνέβη σ΄εκείνους. Έτσι συνέβη και σ εμάς και σ΄εκείνους και συνεχίζει να συμβαίνει κάπου, αυτή τη στιγμή, σε κάποιους….
Η εικαστικός Γιούλα Χατζηγεωργίου έχει κοινή καταγωγή (από την Πάφο) με τον Τουρκοκύπριο… Υπήρξαν και οι δύο παιδιά που γεννήθηκαν ακριβώς στο ίδιο σημείο του χάρτη, έζησαν την αγριότητα του πολέμου στο ίδιο μέρος, «έθαψαν» τις ανάλαφρες ψευδαισθήσεις της παιδικότητάςτους στο ίδιο χώμα.
Εκείνος είδε παιδιά να πεθαίνουν, έζησε τον τρόμο και την οδύνη του ξεριζωμού και μεγαλώνοντας, κουβαλώντας όλες τις μνήμες προσώπων, ημερομηνιών και εικόνων, έγινε γιατρός, γυναικολόγος, για να βλέπει «πρώτος παιδιά που ερχόντουσαν στον κόσμο» («Η δουλειά μου ήταν να φέρνω στο φως νέα παιδιά», γράφει).
Κι εκείνη έζησε τη φρίκη της θανάσιμης απειλής, του άτακτου κυνηγητού κι ενός πανικόβλητου κρυφτού που δεν ήταν καθόλου παιχνίδι.. Και, μεγαλώνοντας, έγινε εικαστικός για να βρει κάποια λύση στην ορμητική σκέψη και στο έντονο συναίσθημα που δεν χρειάζονται λόγια, ούτε προσπαθούν να επιβάλλουν την άποψή τους.
Συνομιλώντας με εκείνον και τις γραπτές του αναμνήσεις, συνομιλώντας και με τον εαυτό της παιδί στην Πάφο, συνομιλώντας τελικά με τις ματαιωμένες ευχές «γενεθλίων» κάθε παιδιού που ζει μία ακραία εμπειρίακαι, παρόλο το τραύμα, διατηρεί πεισματικά προοπτικές που ίσως μπορούν να γεννηθούν ακόμα και στα αποκαΐδια, η Γιούλα Χατζηγεωργίου χρησιμοποιεί στο έργο της το απόλυτο σύμβολο της παιδικής αθωότητας,του παιχνιδιού, αλλά και της προσδοκίας και του ονείρου. Την κούκλα. Χρησιμοποιεί όμως και το απόλυτο υλικό ενός οριστικού (ή μήπως όχι;) βιολογικού θανάτου, μιας αμετάκλητης καταστροφής. Τη στάχτη. Φτιαγμένες από στάχτη, ευαίσθητες στο παραμικρό φύσημα που αρκεί γιανα τις αποσυνθέσει (σε μία αντιστροφή της εικόνας των κεριών των γενεθλίων που ένα φύσημα τα σβήνει, για να επιβεβαιώσει το μεγάλωμα, τη ζωή και το μέλλον), ραγισμένες πού και που σαν από τον ιστορικό χρόνο, οι κούκλες της Χατζηγεωργίου διατηρούν μία αμφισημία. Μοιάζουνμε αρχαία ευρήματα ανασκαφής; Μοιάζουν με πεθαμένα παιδιά; Μοιάζουν με παρατημένα παιχνίδια; Ξαπλώνουν σ΄ένα μικρό κιβούρι; Ή σ΄ένα κουτί δώρου; Υπαινίσσονται το τέλος της αθωότητας; Ή μήπως το ανθρώπινο πείσμα που δημιουργεί ακόμα κι από τη στάχτη; Όπως και να ΄χει, πάντως, είναι φτιαγμένες σαν από την πανάλαφρη «ύλη» εκείνης της παιδικής ευχής που κάναμε όλοι «εγώ όταν μεγαλώσω θα…»…
Children that are born. Children who die. Children growing up without fulfilling their dreams. Children not growing up at all. Children who, due to a violent event, instantly (for example from the 14th to the 15th of July 1974) cease being children, sacrificing their innocent childhood in the fire of adult cruelty. That’s what happened to us. That’s what happening to them. That’s what happened to us and them and that’s what will keep happening somewhere, at this moment, to some people...
The visual artist Yioula Hatzigeorgiou comes from the same town as Arif Albayrak: Paphos. They have both been children, born on the same spot on the map. They both lived the savagery of the war on the same place and buried their illusions of childhood in the same ground.
He saw children dying, lived the horror and the pain of being chased away from home and grew up carrying all the memories of faces, dates and images. He became a doctor, a gynecologist, to be “the first to see the children coming to the world” (“My work is to bring new children to light”, he writes).
She lived the horror of a lethal threat, an endless chase and a (not childish at all) hide-and-seek... Growing up she became a visual artist in an attempt to find a solution to the flooding thoughts and feelings that need no words and need not impose their attitude.
In dialogue with Arif and his written memories, in dialogue with herself as a child in Paphos and in dialogue with all the canceled birthday wishes of every child that lives an extreme experience and, pushing aside the trauma, keeps hoping through the ashes, Yioula Hatzigeorgiou uses in her work the absolute symbol of a child’s innocence, hope and dream: a toy. A doll. But, for her dolls, she uses the material of a definite (or maybe not?) death, an irrevocable disaster: she uses ashes. Made of ashes, sensible to the slightest breeze of air (in an inversion of the image of the birthday candles which, when blown out, confirm the growing up, life and future), crackled like historical time, the dolls of Hatzigeorgiou keep an ambivalence. Do they look like archeological findings or like dead children? Do the look like abandoned toys? Are they lying in a small coffin or a gift box? Do they imply the end of innocence or the human force that can create something even out of the ashes? In any case, they are made of the very light “matter” of the child’s wish we all have once made: “when I grow up, I will...”